flann o'brien'ın dalkey arşivi adlı romanında gözlerden uzak kalabilmek için küçük bir kasabada 'gıda sektöründe' çalışmaya başlayan, yazdıklarını hatırlamayan ya da reddeden bir james joyce var. joyce, üzerinde çalıştığı eseri için "düşüncelerime ve argümanlarıma gayet hakimim... düşüncelerim henüz çok yeni. korkarım ki onları henüz kelimelerle ifade edemiyorum" gibi bir laf ediyor mick'le sohbeti sırasında. ne adam! kelimeler düşüncelerini karşılayamayacak kadar güdük kalıyor demek ki. doğru, iyi niyetimi eksik etmem ben kötülük görmedikçe. ama o'brien'ın saygıda kusur etmeyen hınzırlığı başka düşünceleri tetikledi içimde. dilin olmadığı yerde düşüncenin varlık kazanamayacağı konusundaki dilbilim kuralı gelmeseydi sefil aklıma, daha ileri gitmezdim. bu kadarla kalsa yine iyi. kitabın yazıldığı tarihe baktım. zamanın güncel meselelerinden aldığı destekle, daha derinden vurmuş olabilirdi o'brien. joyce'un romanda dile getirilen durumuyla lacan'ın imge evreni arasında sıkı bir bağlantı vardı. joyce, imge evrenine sığınıyor ya da bir tür bunaklık neticesinde geri dönüyordu oraya. böyle bir alan içerisinde dilden söz edemiyorduk. joyce'un bilinçdışına hapsolmuş yaşlı-çocuk bedeni simgesel düzene karşı ayak dirediği müddetçe kendisini ifade edemeyecekti. ama simgesel düzen de pek matah bir şey sayılmazdı canım. dilin içinde anlam kazanmış, gerçek olduğu iddia edilen her şey düzmeceydi. kutsal ruh bile çok sonraları baba-oğul ikilisine yancı yazılmakla uydurulmuştu joyce'a göre. tekrar bu yalana dönmenin ne anlamı vardı? vay canına dedim kendi kendime. hafta sonu konuştuğumuz emlakçı doğru söylüyordu! evin bir tarafı istediğiniz gibiyse; öteki tarafında mutlaka bir yamukluk olurdu. iki yakanın bir araya geldiği görülmemişti. emlakçılar da en az lacan kadar baş ağrıtıcı olabildiğinden daha fazla kurcalamadım söylediklerini.